اگه یه وب‌سایت یا سرویس آنلاین داری، احتمالاً اسم حملات DoS یا DDoS رو شنیدی. این حمله‌ها جزو رایج‌ترین روش‌هایی‌ هستن که هکرها برای از کار انداختن سایت‌ها و سرورها استفاده می‌کنن. بعضی وقتا اون‌قدر ساده اتفاق می‌افتن که حتی نمی‌فهمی چی شده، فقط می‌بینی سایتت کند شده، درخواست‌ها زیاد شدن و یه‌دفعه سرور از کار می‌افته.

در دنیای امروز که همه‌چیز آنلاین شده — از سایت‌های فروشگاهی گرفته تا وبلاگ‌های شخصی — دونستن اینکه حمله DoS و DDoS دقیقاً چیه و چطور باید باهاش مقابله کرد، دیگه فقط مخصوص مدیران شبکه نیست. حتی اگر تازه شروع کردی و داری با مفاهیم امنیت اطلاعات آشنا می‌شی، لازمه بدونی این حملات چطور کار می‌کنن تا حداقل بتونی از سرویس خودت محافظت کنی.

حمله DoS (Denial of Service)

عبارت Denial of Service به‌معنای محروم‌سازی از سرویس هست.
در این نوع حمله، هدف اینه که کاربران واقعی نتونن از یک سرویس، وب‌سایت یا اپلیکیشن استفاده کنن. روش کار به این شکله که مهاجم (Attacker) با استفاده از یک سیستم واحد یا یک منبع خاص، حجم زیادی از درخواست‌های غیرواقعی (Fake Requests) یا ترافیک اضافی رو به سمت سرور هدف می‌فرسته.

سرور، مثل هر کامپیوتر دیگه، منابع محدودی داره — مثل CPU، RAM، Network Bandwidth و Storage I/O. وقتی درخواست‌ها بیش از حد زیاد بشن، این منابع به سرعت پر می‌شن و سرور نمی‌تونه به درخواست‌های کاربران واقعی پاسخ بده. نتیجه؟ سایت یا اپلیکیشن از دسترس خارج می‌شه، یا اون‌قدر کند می‌شه که عملاً غیرقابل استفاده میشه.

فرض کن یه سایت فروشگاهی داری که هر روز چند صد نفر ازش خرید می‌کنن. حالا یه نفر تصمیم می‌گیره به سایتت ضربه بزنه. میاد و با استفاده از یه ابزار یا اسکریپت ساده، شروع می‌کنه به فرستادن حجم زیادی از درخواست‌ها (Request) به سرور — مثلاً هر ثانیه هزار بار صفحه‌ی اصلی سایت رو باز می‌کنه، بدون اینکه واقعاً قصد خرید یا استفاده از سایت رو داشته باشه.

سرورت (که مثل مغز سایت عمل می‌کنه) باید به هرکدوم از این درخواست‌ها جواب بده. برای این کار از منابع خودش استفاده می‌کنه: قدرت پردازش (CPU)، حافظه (RAM) و پهنای باند (Bandwidth). حالا وقتی تعداد این درخواست‌ها از حد معمول خیلی بیشتر بشه، سرور نمی‌تونه همه رو مدیریت کنه. در نتیجه سایتت یا خیلی کند می‌شه، یا حتی برای مدتی از دسترس خارج می‌شه.

این دقیقاً کاریه که در حمله DoS (Denial of Service) اتفاق می‌افته؛ یعنی محروم کردن سرویس از دسترس کاربران واقعی.

حمله DDoS (Distributed Denial of Service)

حالا می‌رسیم به DDoS یا Distributed Denial of Service Attack، یعنی محروم‌سازی توزیع‌شده از سرویس.
در این نوع حمله، مهاجم به‌جای استفاده از یک سیستم، از صدها یا حتی هزاران سیستم آلوده استفاده می‌کنه. این سیستم‌ها معمولاً قربانی‌هایی هستن که قبلاً به بدافزار (Malware) آلوده شدن و بدون اطلاع صاحبان‌شون، وارد شبکه‌ای به نام Botnet می‌شن.

مهاجم با کنترل این Botnet می‌تونه به‌طور هم‌زمان از همه‌ی اون دستگاه‌ها برای ارسال ترافیک به سمت سرور هدف استفاده کنه. در نتیجه، حمله از منابع متعدد (Multiple Sources) انجام می‌شه و شناساییش تقریباً غیرممکن میشه چون هر درخواست از یک IP متفاوت میاد.

برای مثال فرض کن یک شرکت خدمات ابری (Cloud Provider) داری. حالا هزاران دستگاه آلوده در نقاط مختلف دنیا، هم‌زمان شروع به ارسال درخواست‌های HTTP GET به سرورهای تو می‌کنن. از دید سرور، این درخواست‌ها طبیعی به‌نظر میان چون از کاربران واقعی با IPهای معتبر هستن. اما در واقع همه‌شون بخشی از یک حمله DDoS هستن.

در دنیای واقعی، یکی از معروف‌ترین انواع این حملات، HTTP Flood هست که در اون ترافیک عظیم از طریق درخواست‌های HTTP واقعی ایجاد میشه تا وب‌سرور از کار بیفته. نوع دیگه‌ای مثل SYN Flood، از ضعف پروتکل TCP استفاده می‌کنه: مهاجم درخواست‌های SYN زیادی برای برقراری ارتباط ارسال می‌کنه اما مرحله‌ی ACK نهایی رو نمی‌فرسته، در نتیجه سرور هزاران اتصال نیمه‌کاره (Half-Open Connections) نگه می‌داره و منابعش تموم میشه.

تفاوت اصلی بین DoS و DDoS

سخن آخر حملات DoS و DDoS شاید در ظاهر فقط نوعی افزایش ترافیک به نظر بیان، اما واقعیت اینه که می‌تونن یکی از خطرناک‌ترین تهدیدها برای هر وب‌سایت یا سرویس آنلاین باشن. نکته‌ی مهم اینه که همیشه لازم نیست سایت بزرگی داشته باشی تا هدف قرار بگیری؛ حتی یه وب‌سایت شخصی یا فروشگاه کوچک هم ممکنه قربانی همچین حمله‌ای بشه.

درک درست از مفهوم این حملات کمک می‌کنه بدونیم وقتی سایتمون کند میشه یا ناگهان از دسترس خارج میشه، شاید فقط یه مشکل فنی ساده نباشه. شناخت رفتار سرور، بررسی ترافیک ورودی و استفاده از ابزارهای پایه‌ای امنیتی می‌تونه جلوی خیلی از دردسرها رو بگیره.

در نهایت، بدونیم هدف اصلی این حملات، ضربه زدن به دسترسی (Availability) هست — یعنی همون بخشی از امنیت که باعث میشه کاربران بتونن همیشه از سرویس ما استفاده کنن. پس هرچقدر هم سایت ساده‌ای داشته باشیم، بهتره برای محافظت ازش جدی‌تر باشیم. امنیت فقط مربوط به شرکت‌های بزرگ نیست؛ از خود ما شروع میشه.