وقتی صحبت از شبکه‌های کامپیوتری میشه، اولین چیزی که به ذهن میاد نحوه اتصال دستگاه‌ها به همدیگه‌ست. اینکه بدون کابل یا با کابل، تو چه محدوده‌ای و برای چه کاربردی ارتباط برقرار میکنن. برای همین تو دنیای شبکه، دسته‌بندی‌های مختلفی بر اساس گستره پوشش و نوع استفاده به وجود اومده. این دسته‌بندی‌ها باعث میشه بدونیم چه نوع شبکه‌ای برای خونه، شرکت، شهر یا حتی ارتباط جهانی مناسبه. از شبکه‌های کوچیک مثل PAN (Personal Area Network) که بین گوشی و لپ‌تاپ ایجاد میشه گرفته تا شبکه‌های خیلی بزرگ مثل WAN (Wide Area Network) که اینترنت نمونه بارزشه.

انواع شبکه‌ها بر اساس گستره

LAN (Local Area Network):
LAN همون شبکه محلیه که بیشتر توی محیط‌های محدود مثل خونه، اداره یا دانشگاه استفاده میشه. مثلا وقتی چند تا کامپیوتر رو تو یه شرکت کوچیک به یه Switch وصل می‌کنیم تا به اشتراک فایل یا پرینتر دسترسی داشته باشن، این یعنی یه LAN ساختیم. سرعت انتقال تو LAN معمولاً بالاست (مثل 100Mbps یا حتی 1Gbps) و هزینه راه‌اندازیش هم نسبتاً پایینه.

MAN (Metropolitan Area Network):
MAN یه چیزی بین LAN و WAN حساب میشه. این شبکه محدوده یه شهر یا منطقه شهری رو پوشش میده. مثلا فرض کن بانک‌های مختلف یه شهر بخوان سیستم‌های خودشون رو به هم وصل کنن تا تراکنش‌ها به صورت یکپارچه انجام بشه، برای این کار از MAN استفاده میشه.

WAN (Wide Area Network):
WAN همون شبکه گسترده‌ست که می‌تونه هزاران کیلومتر رو پوشش بده. اینترنت بزرگترین نمونه WAN تو دنیاست. مثلا وقتی یه شرکت بین‌المللی می‌خواد دفترش تو تهران رو به دیتاسنتر اصلیش تو نیویورک وصل کنه، از WAN استفاده میکنه. این نوع شبکه معمولاً با استفاده از Router‌ها و ارتباطات پرسرعت مثل Fiber Optic یا Satellite Link ساخته میشه.

PAN (Personal Area Network):
PAN کوچیک‌ترین نوع شبکه‌ست. این همون شبکه‌ایه که مثلا وقتی گوشی‌ت رو با بلوتوث به هندزفری یا لپ‌تاپ وصل میکنی شکل می‌گیره. محدوده‌اش معمولاً بیشتر از چند متر نیست و بیشتر برای ارتباطات شخصی کاربرد داره.

WLAN (Wireless Local Area Network):
WLAN همون LAN هست اما بی‌سیم. دستگاه‌ها توی خونه یا اداره به جای کابل با استفاده از Wi-Fi به هم وصل میشن. مثلا وقتی لپ‌تاپت رو به مودم وای‌فای وصل میکنی و فایل‌هارو با گوشی به اشتراک میذاری، در واقع داری از WLAN استفاده میکنی. مزیتش نسبت به LAN کابلی راحتی و انعطافشه، هرچند ممکنه سرعت و امنیتش پایین‌تر باشه.

نتیجه‌گیری شناخت انواع شبکه‌ها بر اساس گستره پوشش خیلی مهمه چون کمک میکنه بدونیم برای هر موقعیت چه گزینه‌ای بهتره. اگه بخوای توی خونه چند تا دستگاه رو به هم وصل کنی، LAN یا WLAN بهترین انتخابه. برای ارتباط سازمان‌های داخل یه شهر، MAN کاربرد داره. برای ارتباط بین کشورها و شبکه‌های جهانی، WAN لازم میشه. PAN هم برای ارتباطات شخصی و کوتاه‌برد استفاده میشه. در نهایت میشه گفت از کوچیک‌ترین شبکه شخصی تا بزرگ‌ترین شبکه جهانی، همه اینها مثل قطعات یه پازل به هم وصل شدن و اون چیزی که امروز به اسم اینترنت میشناسیم رو ساختن.